Trong quá trình thăm khám, Bác sĩ Hải gặp rất nhiều chị em than phiền về những thay đổi bất thường trong cơ thể mà nguyên nhân sâu xa lại đến từ mất cân bằng hormone. Đây là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt khi chị em bước sang những giai đoạn tuổi tác nhất định hoặc gặp vấn đề về sinh lý. Hormone vốn giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe sinh sản, tâm trạng, xương khớp và nhiều hoạt động khác. Vì vậy, khi xảy ra mất cân bằng, cơ thể sẽ sớm phát đi tín hiệu cảnh báo mà chúng ta không nên bỏ qua.
Hormone nữ giới là gì? Các hormone chính (estrogen, progesterone)
Hormone nữ giới là các chất hóa học do một số tuyến nội tiết tổng hợp và phát hành vào máu, đóng vai trò trung tâm trong việc điều chỉnh các quá trình sinh lý và chức năng sinh sản của phụ nữ. Trong số đó, hai loại hormone chính có ảnh hưởng lớn nhất là estrogen và progesterone, giúp duy trì sự cân bằng sinh lý và khả năng sinh sản của phụ nữ.
Estrogen là hormone chủ đạo giúp phát triển các đặc điểm nữ tính như vòng một, phát triển nội mạc tử cung, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và duy trì chức năng sinh lý. Trong khi đó, progesterone giúp làm dày niêm mạc tử cung chuẩn bị cho việc làm tổ của trứng, đồng thời điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và hỗ trợ mang thai. Sự cân bằng giữa estrogen và progesterone quyết định sức khỏe sinh sản, tâm lý và các hoạt động quan trọng khác của phái đẹp.
Nguyên nhân mất cân bằng hormone nữ giới
Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến mất cân bằng hormone ở phụ nữ có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó tuổi tác đóng vai trò quan trọng khi đến giai đoạn mãn kinh hoặc tiền mãn kinh. Ở tuổi trung niên, cơ thể bắt đầu giảm sản xuất estrogen và progesterone, gây ra những thay đổi rõ rệt về tâm sinh lý cũng như chức năng sinh lý của người phụ nữ.
Ngoài tuổi tác, stress kéo dài, lối sống không lành mạnh, chế độ dinh dưỡng kém hoặc thiếu vận động cũng góp phần làm rối loạn nội tiết tố. Bệnh lý nội tiết như u tuyến yên, u buồng trứng hoặc bệnh tuyến giáp cũng là những nguyên nhân khiến hormone không còn cân đối. Việc duy trì lối sống kém, thói quen sinh hoạt không khoa học, dùng thuốc không theo chỉ định hoặc chế độ ăn uống ít dưỡng chất là các yếu tố nguy cơ cần được xem xét và kiểm soát.
Dấu hiệu nhận biết mất cân bằng hormone
Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất của mất cân bằng hormone là rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ có thể gặp các triệu chứng như kinh nguyệt không đều, chậm kinh, vô kinh hoặc rong kinh kéo dài. Ngoài ra, các vấn đề về da như nổi mụn nhiều, da dầu hoặc nám da cũng là dấu hiệu cảnh báo nội tiết không ổn định.
Bên cạnh đó, mất cân bằng hormone còn gây ra các triệu chứng như giảm ham muốn tình dục, cảm giác mệt mỏi kéo dài, tâm trạng thất thường, dễ cáu gắt hoặc trầm cảm. Đặc biệt, các dấu hiệu này còn đi kèm với hiện tượng rối loạn giấc ngủ, cáu gắt hoặc khó tập trung, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của người phụ nữ.
Xem thêm: Progesterone là gì? Tác dụng quan trọng của hormone này với phụ nữ
Hậu quả lâu dài: hiếm muộn, loãng xương, lão hóa nhanh, bệnh tim mạch
Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, mất cân bằng hormone có thể gây ra những hệ quả lâu dài nghiêm trọng như hiếm muộn hoặc vô sinh. Đồng thời, sự thiếu hụt estrogen còn làm giảm khả năng giữ chất khoáng trong xương, dẫn đến loãng xương và dễ gãy xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh.
Ngoài ra, mất cân bằng hormone còn thúc đẩy quá trình lão hóa da, gây ra các dấu hiệu như da nhăn nheo, chảy xệ và mất độ đàn hồi. Người phụ nữ cũng có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao hơn do rối loạn lipid máu, huyết áp cao và các yếu tố nguy cơ khác liên quan đến nội tiết, làm giảm tuổi thọ và chất lượng cuộc sống.
Giải pháp cải thiện khi mất cân bằng hormone
Chìa khóa để khắc phục mất cân bằng hormone là xây dựng lối sống lành mạnh từ chế độ dinh dưỡng đến thói quen vận động. Bổ sung các thực phẩm giàu phytoestrogen như đậu nành, hạt lanh, hạt ý dĩ giúp cân bằng estrogen tự nhiên. Đồng thời, cần duy trì chế độ ăn cân đối, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất để hỗ trợ nội tiết ổn định hơn.
Vận động thể thao hợp lý, đặc biệt là các hoạt động giúp giảm căng thẳng như yoga, thiền, đi bộ nhanh sẽ giúp cân bằng hormone và cải thiện tâm trạng. Thảo dược như cây cải xoong và nhân sâm cũng được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền để hỗ trợ cân bằng nội tiết tố. Ngoài ra, cần giảm thiểu áp lực công việc và duy trì giấc ngủ đều đặn để thúc đẩy quá trình phục hồi tự nhiên của nội tiết.
Xem thêm: Vai trò của Estrogen trong chống lão hoá: Bí quyết giữ gìn tuổi xuân cho phụ nữ
Khi nào cần gặp bác sĩ nội tiết hoặc sản phụ khoa?
Trong quá trình nhận biết và điều trị mất cân bằng hormone, việc tiêu chuẩn là theo dõi và tư vấn ý kiến của các chuyên gia y tế. Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng như vô kinh, rong kinh kéo dài, đau bụng dữ dội, hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường liên quan đến chức năng nội tiết, người phụ nữ cần đến gặp bác sĩ nội tiết hoặc sản phụ khoa ngay lập tức.
Đặc biệt, những trường hợp có triệu chứng liên quan đến rối loạn nội tiết nặng như u nang buồng trứng, u tuyến yên hoặc suy giảm chức năng buồng trứng cần phải có sự chẩn đoán chuyên sâu nhằm xác định nguyên nhân chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp, tiết kiệm thời gian cũng như giảm thiểu rủi ro cho cơ thể.
Qua những chia sẻ trên, Bác sĩ Hải hy vọng chị em đã hiểu rõ hơn về hiện tượng mất cân bằng hormone, từ nguyên nhân, dấu hiệu đến hậu quả lâu dài. Việc lắng nghe cơ thể, nhận diện sớm các triệu chứng và áp dụng những giải pháp phù hợp sẽ giúp duy trì một cơ thể khỏe mạnh, tinh thần thoải mái và chất lượng sống tốt hơn. Đừng quên rằng chăm sóc nội tiết tố chính là chăm sóc cho sức khỏe và hạnh phúc lâu dài của chính mình.
