NAD+ và NMN có nên dùng khi fasting là một trong những câu hỏi được quan tâm nhiều nhất hiện nay, đặc biệt trong cộng đồng những người theo đuổi lối sống lành mạnh, chống lão hóa và tối ưu năng lượng tế bào. Cả NAD+ (Nicotinamide Adenine Dinucleotide) và NMN (Nicotinamide Mononucleotide) đều đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng và sửa chữa tế bào, tuy nhiên việc kết hợp chúng với fasting (nhịn ăn gián đoạn) vẫn là chủ đề gây nhiều tranh luận. Trong bài viết này, cùng Bác sĩ Hải tìm hiểu sâu hơn về mối liên hệ giữa NAD+, NMN và fasting, cơ chế ảnh hưởng của quá trình nhịn ăn lên các hợp chất này, cũng như cách sử dụng hợp lý nhất để đạt hiệu quả tối ưu trong chống lão hóa và tăng cường sức khỏe tế bào.
NAD+ và NMN là gì?
Trong cơ thể chúng ta, NAD+ (Nicotinamide adenine dinucleotide) là một coenzyme cực kỳ quan trọng, tham gia trực tiếp vào quá trình chuyển hoá năng lượng và duy trì hoạt động của nhiều enzyme thiết yếu. NMN (Nicotinamide mononucleotide) là tiền chất của NAD+, không chỉ đóng vai trò trung gian trong quá trình tổng hợp NAD+ mà còn được biết đến như một bổ sung nhằm tăng cường lượng NAD+ trong tế bào.
Vai trò của NAD+ trong hệ sinh thái năng lượng của tế bào không thể phủ nhận. Nó không chỉ đóng vai trò trong quá trình chuyển hoá glucose để sinh năng lượng ATP, mà còn kích hoạt các enzym như sirtuins – những “thành phần” giúp chống lão hoá, sửa chữa DNA và tăng cường sức đề kháng tế bào. Ngoài ra, NAD+ còn đóng vai trò điều chỉnh sự trao đổi chất, giảm viêm và hỗ trợ chức năng của tế bào thần kinh.
Về mặt chống lão hoá, NAD+ được xem như một chìa khoá mở ra khả năng kéo dài tuổi thọ của tế bào. Theo nghiên cứu Chronic nicotinamide mononucleotide supplementation elevates blood nicotinamide adenine dinucleotide levels and alters muscle function in healthy older men, nồng độ NAD+ giảm dần theo tuổi tác, gây ra nhiều vấn đề liên quan đến lão hoá như mất khả năng sửa chữa DNA, giảm năng lượng tế bào và suy thoái các chức năng sinh học. Chính vì vậy, bổ sung NAD+ hay tiền chất NMN đang trở thành xu hướng trong lĩnh vực nghiên cứu chống lão hoá, nhằm giữ gìn sức khoẻ và kéo dài tuổi thọ.
Xem thêm: Thực đơn Low Carb dễ làm tại nhà: 7 ngày giảm tinh bột, không đói
Fasting ảnh hưởng đến NAD+ như thế nào?
Chế độ nhịn ăn (fasting) đã được biết đến như một chiến lược giúp tăng cường sức khỏe, giảm nguy cơ bệnh mãn tính và thúc đẩy quá trình tự làm mới của cơ thể. Tuy nhiên, ảnh hưởng của fasting đến nồng độ NAD+ là một khía cạnh phức tạp, cần phân tích rõ ràng để hiểu rõ mối liên hệ giữa chúng.
Khi nhịn ăn, cơ thể buộc phải thay đổi cách thức hoạt động để thích nghi với nguồn năng lượng hạn chế. Trong quá trình này, các enzym như sirtuins được kích hoạt mạnh mẽ hơn, giúp sửa chữa các tổn thương DNA, giảm viêm và chống lão hoá. Đặc biệt, nghiên cứu “Fasting promotes the expression of SIRT1, an NAD+‑dependent protein deacetylase, via activation of PPARα in mice” cho thấy, trong thời gian fasting, cơ thể tự nhiên sẽ tăng cường sản xuất NAD+ để duy trì hoạt động của các enzyme này, từ đó giúp tối ưu hoá quá trình chuyển hoá năng lượng và chống lão hoá.
Thực chất, khi không có thức ăn, nồng độ NAD+ trong các mô và tế bào sẽ tăng lên, giúp kích hoạt các cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể. Quá trình này còn liên quan đến việc giảm lượng NADH – dạng giảm của NAD+ – từ đó giảm thiểu sự tích tụ có hại, góp phần vào sự thanh lọc và trẻ hoá tế bào. Ngoài ra, việc fasting còn làm giảm lượng insulin và các hormone gây tích trữ mỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hoạt động của các quá trình chuyển hoá NAD+ trở nên hiệu quả hơn.
Khi nhịn ăn, cơ thể tự tăng NAD+ tự nhiên
Trong quá trình nhịn ăn, cơ thể bắt đầu chuyển sang trạng thái sử dụng nguồn năng lượng dự trữ như mỡ để duy trì hoạt động. Quá trình này kích hoạt các enzym sirtuins, đặc biệt là SIRT1, nhờ đó tăng cường sản xuất và duy trì nồng độ NAD+. Protein SIRT1 không chỉ giúp sửa chữa DNA mà còn thúc đẩy phân giải protein gây tổn thương và chống viêm, góp phần vào quá trình trẻ hóa và kéo dài tuổi thọ.
Nghiên cứu “Fasting promotes the expression of SIRT1, an NAD⁺-dependent deacetylase” cho thấy, khi fasting, mức độ NAD+ trong tế bào có xu hướng tăng, điều này tương ứng với khả năng tăng cường quá trình sửa chữa tế bào và chống lão hoá. Bên cạnh đó, quá trình này còn kích hoạt các đường dẫn sinh học như AMPK – enzyme điều chỉnh trao đổi chất, giúp cơ thể tối ưu hoá sử dụng năng lượng một cách hiệu quả hơn. Đây chính là lý do vì sao fasting được xem là một phương pháp tự nhiên để thúc đẩy sản xuất NAD+ trong cơ thể.
Quan trọng hơn, việc tăng NAD+ trong quá trình fasting còn giúp bảo vệ các cơ quan nội tạng quan trọng như gan, thận, và tim khỏi tác động tiêu cực của quá trình lão hoá. Bằng cách duy trì nồng độ NAD+ ở mức cao, cơ thể có thể chống lại các stress oxy hoá, giảm tổn thương DNA, từ đó giữ vững các chức năng sinh học thiết yếu trong thời gian dài.
Cơ chế kích hoạt gen Sirtuin
Gen Sirtuin chính là trung tâm của hệ thống chống lão hoá nội sinh trong cơ thể, giúp kéo dài tuổi thọ và cải thiện sức khoẻ tổng thể. NAD+ đóng vai trò như một đồng yếu tố chủ chốt, kích hoạt các sirtuins này hoạt động hiệu quả. Điều này tạo thành một chu trình cộng sinh giữa NAD+ và Sirtuin, góp phần thúc đẩy quá trình tự sửa chữa và trẻ hoá tế bào.
Khi nồng độ NAD+ tăng lên, chẳng hạn như trong thời gian fasting, nó sẽ liên kết với các enzyme Sirtuins, kích hoạt chúng thay vì giữ nguyên trạng thái không hoạt động. Sirtuins sau đó thực hiện chức năng của mình như sửa chữa DNA, điều chỉnh sự trao đổi chất, kiểm soát viêm và phân giải các protein gây hại. Nhờ đó, quá trình này góp phần chống lại các dấu hiệu lão hoá như suy giảm chức năng tế bào, mất khả năng sinh sản của tế bào và giảm khả năng tự làm lành tổn thương.
Cơ chế này không chỉ giới hạn trong quá trình fasting, mà còn có thể được hưởng lợi khi bổ sung các tiền chất như NMN, giúp duy trì nồng độ NAD+ cao hơn trong cơ thể. Nghiên cứu NAD⁺ and Sirtuins in Aging and Disease gần đây cho thấy, việc kích hoạt gen sirtuins còn liên quan đến khả năng chống ung thư, bảo vệ tim mạch và duy trì chức năng não bộ. Chính vì vậy, hiểu rõ cơ chế này giúp chúng ta đánh giá tốt hơn về việc bổ sung NAD+ hay NMN trong các giai đoạn fasting hay không, nhằm tối ưu hoá lợi ích sức khỏe.
Xem thêm: Ăn Keto lâu dài có sao không? Những tác động thật sự đến sức khoẻ
NAD+ và NMN có nên dùng khi fasting không?
Việc bổ sung NMN trong thời gian fasting đã trở thành chủ đề tranh luận sôi nổi trong cộng đồng nghiên cứu về chống lão hóa và chăm sóc sức khỏe. Một mặt, nhiều người tin rằng việc cung cấp tiền chất NAD+ như NMN sẽ giúp duy trì và nâng cao nồng độ NAD+ trong cơ thể, hỗ trợ các quá trình sinh học quan trọng đang diễn ra trong thời kỳ fasting. Mặt khác, lại có câu hỏi liệu việc bổ sung này có tác dụng phụ, hoặc có làm gián đoạn quá trình fasting tự nhiên của cơ thể hay không.
Lý do cho việc cân nhắc này chính là khả năng NMN giúp kích hoạt tổng hợp NAD+ nhanh hơn, duy trì lượng NAD+ cao hơn trong tế bào, từ đó tăng cường các hoạt động chống lão hoá, sửa chữa DNA và điều chỉnh chuyển hóa. Tuy nhiên, cũng có những lo ngại về việc bổ sung NMN có thể phá vỡ trạng thái fasting bằng cách kích thích quá trình chuyển hóa, hoặc gây ra các phản ứng không mong muốn khi cơ thể chưa quen.
Chúng ta cần hiểu rõ ưu – nhược điểm của việc kết hợp NMN với fasting, để đưa ra quyết định phù hợp nhất.
Ưu – nhược điểm của việc kết hợp
Ưu điểm rõ ràng nhất của việc bổ sung NMN trong thời gian fasting là khả năng duy trì hoặc nâng cao nồng độ NAD+ tự nhiên trong cơ thể, giúp kích hoạt các sirtuins mạnh mẽ hơn, từ đó tối ưu hoá các lợi ích của fasting trong việc chống lão hoá và bảo vệ tế bào. NMN còn có thể giúp giảm cảm giác mệt mỏi, cải thiện năng lượng và nâng cao khả năng phục hồi của tế bào trong thời gian không ăn uống.
Tuy nhiên, về nhược điểm, có thể có nguy cơ kích hoạt quá mạnh các quá trình trao đổi chất, dẫn đến không còn giữ được trạng thái nhịn ăn hoàn toàn hoặc gây ra các phản ứng phụ không mong muốn. Điều này đặc biệt đúng khi sử dụng liều cao hoặc không đúng thời điểm, khiến cơ thể phản ứng không như mong đợi. Ngoài ra, việc bổ sung NMN còn phải cân nhắc về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Vì vậy, cần phân tích kỹ lưỡng để xác định xem việc bổ sung NMN trong fasting có thực sự phù hợp từng cá nhân hay không, dựa trên mục tiêu, sức khỏe và phản ứng của cơ thể.
Thời điểm sử dụng tối ưu (sau fasting hoặc khi ăn nhẹ)
Theo các chuyên gia, thời điểm lý tưởng để bổ sung NMN khi fasting là sau khi kết thúc giai đoạn fasting, đặc biệt là sau một bữa ăn nhẹ hoặc khi đã ăn đủ các dưỡng chất cần thiết. Điều này giúp cơ thể hấp thụ tối ưu NMN mà không gây gián đoạn quá trình fasting hoặc làm rối loạn hệ thống sinh học trong cơ thể.
Nghiên cứu “The efficacy and safety of β-nicotinamide mononucleotide (NMN) supplementation” đề xuất, sau thời gian fasting khoảng 30 phút đến 1 giờ là thời điểm thích hợp để dùng NMN, bởi lúc này, khả năng hấp thụ và chuyển hoá của cơ thể đạt mức tối ưu. Còn trong thời gian fasting, chủ yếu là để cơ thể tập trung vào quá trình tự nhiên sản xuất NAD+, giúp tiết kiệm năng lượng và đồng thời duy trì trạng thái nhịn ăn.
Ngoài ra, việc dùng NMN khi ăn nhẹ cũng giúp duy trì lượng NAD+ một cách ổn định, hỗ trợ hoạt động enzyme sirtuins và các quá trình chống lão hoá, đồng thời giảm các tác dụng phụ có thể xảy ra khi bổ sung trong lúc fasting quá chặt chẽ. Điều này còn phù hợp với những người cần duy trì trạng thái fasting lâu dài và muốn tối ưu hoá lợi ích của quá trình này.
Xem thêm: Keto có tốt cho gan nhiễm mỡ không? Giải đáp từ góc nhìn y học chuyển hoá
Lưu ý khi dùng NMN kết hợp Fasting
Việc kết hợp NMN với fasting không chỉ đơn thuần là việc bổ sung sản phẩm mà còn đòi hỏi sự cẩn trọng, tỉ mỉ để đảm bảo an toàn, hiệu quả và phù hợp với từng người. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng nhất mà bạn cần biết khi bắt đầu quá trình này.
Chọn sản phẩm chất lượng, đúng liều
Chọn mua các sản phẩm NMN từ các thương hiệu uy tín, có nguồn gốc rõ ràng và đã được kiểm nghiệm chất lượng là yêu cầu tối thiểu. Trên thị trường hiện nay, có nhiều loại NMN với giá cả và chất lượng khác nhau, nhưng không phải sản phẩm nào cũng đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Liều lượng phù hợp cũng vô cùng quan trọng. Thông thường, liều khuyên dùng dao động từ 250mg đến 500mg mỗi ngày, nhưng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định chính xác dựa trên mục tiêu cá nhân, tuổi tác, trạng thái sức khoẻ. Không nên tự ý tăng hoặc giảm liều mà không có hướng dẫn rõ ràng, tránh gây phản tác dụng hoặc tác dụng phụ.
Không thay thế cho chế độ dinh dưỡng cân bằng
Dù có bổ sung NAD+ hay NMN, việc duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối mới chính là nền tảng của sức khỏe bền vững. Những thực phẩm giàu chất chống oxy hoá, protein phù hợp, vitamin, khoáng chất vẫn cần thiết để hỗ trợ quá trình tổng hợp NAD+ tự nhiên trong cơ thể, cũng như duy trì các chức năng sinh học khác.
Ngoài ra, hãy nhớ rằng, NAD+ và NMN chỉ là phần phụ hỗ trợ, không thể thay thế hoàn toàn các thói quen lành mạnh như tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, giảm stress hay kiểm soát cân nặng. Kết hợp chế độ sinh hoạt khoa học cùng với bổ sung hợp lý sẽ giúp bạn đạt được kết quả tối ưu nhất trong quá trình làm chậm quá trình lão hoá, nâng cao sức đề kháng.
Việc bổ sung NAD+ hoặc NMN trong quá trình fasting có thể mang lại nhiều lợi ích tiềm năng, nhưng cũng cần được áp dụng đúng cách và đúng thời điểm để tránh ảnh hưởng đến hiệu quả chuyển hóa tự nhiên của cơ thể. Mỗi người có cơ địa, tình trạng sức khỏe và mục tiêu khác nhau, vì vậy cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi kết hợp hai phương pháp này.
Qua chia sẻ của Bác sĩ Hải, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về cách NAD+ và NMN tương tác với fasting, từ đó chủ động lựa chọn chiến lược phù hợp để vừa tối ưu hóa năng lượng, hỗ trợ chống lão hóa, vừa duy trì sức khỏe bền vững và an toàn lâu dài.
